اختلال شخصیت پارانوئید مثل اسکیزوئید در دسته افراد عجیب و غیرعادی قرار گرفته است احتمالاً تا به حال مطالب زیادی راجع به اختلال شخصیت پارانوئید شنیده‌اید که مثل اینکه این افراد خیلی شکاک و بدگمان هستند. در این اختلال فرد مبتلا با شک و بدگمانی رفتار و عملکرد دیگران را تفسیر می‌کند چرا که رفتار دیگران نسبت به خود را تهدیدآمیز، تحقیرآمیز و آسیب‌زننده می‌داند. افرادی که به این نوع اختلال شخصیت مبتلا هستند نمی‌توانند اعتراف کنند که چه حس منفی و ترسی را دارند و نگران این هستند که از آنها سوء استفاده شود و یا به آنها خیانت کنند. با این حال حتی اگر قابل اعتماد و اطمینان بودن دیگران نیز تایید شود باز هم نسبت به آنها اعتماد ندارد. در حقیقت این گونه افراد از گفتار رفتار عادی دیگران برداشت نادرست می‌کنند و به همین سبب رنجیده و خشمگین می‌شوند و تا مدت‌ها این احساسات را با خود حمل می‌کنند و به آنها بال و پر می‌دهند.
اولین نشانه اختلال شخصیت پارانوئید در اوایل بزرگسالی نمایان می‌شود و معمولاً با علائمی مثل بدگمانی، سوءظن، برداشت‌های غلط نسبت به رفتار دیگران، بدجنس دانستن دیگران و بی‌اعتمادی مداوم همراه است. در حقیقت شیوع این اختلال در مردان بیشتر از زنان است. اگر به دنبال علت اصلی این اختلال هستید باید گفت که این اختلال علت دقیقی ندارد و احتمالا با علت‌های بیولوژیکی، ژنتیکی و عوامل محیطی و روانی همراه است.
افراد دارای اختلال شخصیت پارانوئید نمی‌توانند آرام باشند. همیشه با دیگران با خشم رفتار می‌کنند و حتی گاهاً شخصیتی حسود و کنترل‌کننده دارند. خیلی بی‌دلیل و منطق فکر می‌کنند. دیگران به شخصیت آنها حمله می کنند. دیگران را نمی‌بخشند و کینه‌توزی می‌کنند. وقتی فرد شکاک است و برای درمان مراجعه می‌کند ممکن است نسبت به خود مشاور نیز شک داشته باشد. با این وجود اگر این اختلال ادامه یابد مزمن و ادامه‌دار می‌شود. یکی از شیوه‌های موثر برای درمان این اختلال دارودرمانی و روان‌درمانی است. یک سری عواقب اجتماعی نیز به همراه دارد. مثل به هم ریختن کانون خانواده، از دست دادن خانه و شغل.
به طور کلی برای درمان پارانوئید دارو توصیه نمی‌شود. چرا که دارو میزان شک و بدگمانی را در فرد افزایش می‌دهد. موثرترین روش درمان روان‌درمانی است. به این صورت که اگر یک ارتباط قوی میان درمانگر و بیمار صورت بگیرد موثر است.
ایجاد اعتماد میان مراجع و درمانگر به دقت زیادی نیاز دارد و حتی اگر مقدار کمی اعتماد صورت بگیرد نگهداری از آن پیچیده است. بیشتر مبتلایان به اختلال شخصیت پارانوئید تا پایان عمر خود این اختلال را دارند و به درمان مادام‌العمر نیاز دارند.
